zaterdag 21 januari 2023
'Ik ga sterven, maar het leven was mooi', citeerde ik Arno van der Heyden op deze site. Dat was 23 oktober. Lees hier. Gisteren is Arno, pas 61 jaar oud, overleden. Hieronder staat zijn laatste verhaal.
Bij het bord Capo d'Arno
ik dans de Lungarno
Voorjaar 2021 maakte ik een – achteraf veelbetekenende - wandeling van een maand van de monding terug naar de bron van de rivier wiens naam ik draag. De Arno, stromend door het prachtige Toscane in Italië, van de Monte Falterona naar het zuiden, afbuigend vlak boven Arezzo door het glooiende Valdarno en van daaruit strak westwaarts, dwars door Firenze (Florence), onder de beroemde Ponte Vecchio door, om uiteindelijk in Pisa uit te monden in de Ligurische zee.
De reacties van de Italianen waar ik onderweg mee in contact kwam, waren wisselend. Van ‘Grandioso!’ tot ‘Why?’ ‘Why did your parents give you the name of a river?’ ‘Waarom maak je een wandeling langs die lelijke rivier?’ Italianen hebben duidelijk een haat/liefde-verhouding met hun een-na-langste rivier. Behalve een lieflijke, landelijke, vriendelijk kabbelende rivier is het ook een allesverwoestend monster gebleken in de geschiedenis van Noord-Italië. De laatste – tevens zwaarste - overstroming in 1966 kostte in Firenze veel mensen het leven, verwoestte talloze kunstwerken en boeken en sleurde voor een paar miljard lires aan sieraden en juwelen mee de modderstroom in.
Een klein eindje boven Arezzo, in de buurt van het zuidelijkste puntje van de rivier, ligt de Ponte Buriano over de Arno, die Leonardo da Vinci heeft afgebeeld in de achtergrond van zijn Mona Lisa. Er is daar ter plekke een museum aan gewijd.
Ik verbleef twee nachten in het nabijgelegen hotel Toscana Verde met het vriendelijke eigenaarsechtpaar, twee dochtertjes, een ezel en een schaap in wolfskleren. En verder was er oma. Haar moeder. Ze was haar leven lang juf geweest op de plaatselijke dorpsschool. Regelmatig nam ze haar leerlingen mee op een virtuele tour langs de Arno. Ze leerde hun, dat de rivier, als zij bij Pisa uitmondde in zee, niet ophield te bestaan, maar opging in een groter geheel en meebouwde aan het ontstaan van nieuw leven. Een mooie metafoor voor het leven zelf. En een van de favoriete verhalen, die ik mee terug nam van mijn indrukwekkende wandeling. Een wandeling, die aanvoelde als een dans. De rivier trok aan en stootte af en leidde ondertussen haar partner zonder kleerscheuren of halsbrekende toeren van de monding (bocca d’Arno) in Porto de Pisa naar de bron (capo d’Arno) op de top van de Monte Falterona. 'Ik dans de Lungarno,' noteerde ik in mijn dagboek, 'een choreografie voor rivier en wandelaar. Soms mooi, soms lelijk. Soms licht, soms zwaar. Maar het uitgangspunt is simpel. Zij leidt, ik volg. Er is geen kaart, geen balboekje. Er is geen programma, I go with the flow of the Arno.'
Zie ook hier.
