zondag 09 augustus 2020
Niet Arnon Grunberg maar Alfred Birney (2017), niet Tommy Wieringa, maar Murat Isik (2018), niet Ilja Leonard Pfeijffer, maar Rob van Essen (2019)… Het mag duidelijk zijn dat de jury van de Libris Literatuurprijs zich voor haar jaarlijkse 50.000-eurotoekenning ten doel stelt verrassend uit de hoek te komen in plaats van te doen wat zij moet doen: het beste boek kiezen.
De zes genomineerde uitgaven waren dit jaar (1) Nachtouders van Saskia de Coster, (2) De hoogstapelaar van Wessel te Gussinklo, (3) Zwarte schuur van Oek de Jong, (4) Uit het leven van een hond van Sander Kollaard, (5), Liefde, als dat het is van Marijke Schermer en Vallen is als vliegen van Manon Uphoff. Alleen de laatste drie heb ik gelezen.
Uphoffs boek over het seksuele geweld dat haar vader haar zussen en haarzelf aandeed, is beklemmend, maar zo’n grote literaire prijs rijk je niet alleen uit op thema en moed. Kollaards boek over een dag uit het leven van een man en zijn zieke hond is literair fijnzinnig, maar uiteindelijk toch echt te mager voor zo’n hoofdprijs.
Maar Kollaard won die wel en niet Marijke Schermer (die al zo verraste met Noodweer). Dat is onbegrijpelijk. In een interview vertelde Schermer dat er lezers waren die zo verdrietig van haar verhaal werden dat zij het boek moesten wegleggen. En anderen stemde het tot razernij en die gingen ermee gooien. Zulke gevoelens losmaken, dat is wat goede literatuur doet.
Kollaard en Uphoff las ik en zette ik weg; Schermers boek bleef op tafel en besloot ik een tweede keer te lezen. Omdat ik nogmaals wilde ervaren hoe geraffineerd zij onafgebroken in àlle hoofden van haar zes personages stapt en omdat ik hoopte dat ik bij herlezing wat meer afstand van mijn eigen liefdesleven kon nemen, want confronterend waren ze wel: de ontmoetingen met zowel de hufter als het watje en met zowel degenen die niet krijgen wat ze verwachten en gedesillusioneerd achterblijven of niet verwachten wat ze krijgen en resoluut moeten breken.
Peter de Wits dagelijkse strip in de Volkskrant
Een modern verhaal over een eeuwig onderwerp meldt het achterplat. Bijzonder om zo’n afgekauwd thema zo verrassend te benaderen. Birney, Isik, Van Essen, Kollaard… Het is de Libris-jury wéér gelukt te verrassen en helaas opnieuw ten koste van kwaliteit. (Lees in dat geval ook hier!)
