maandag 01 juni 2020
Hoe vaak sta je niet op een feestje tegenover iemand – meestal een man – die zich doodleuk afvraagt of er ooit een vrouw is geweest die de Nobelprijs heeft ontvangen of een klassiek muziekstuk heeft geschreven. Natuurlijk wil jij je gesprekspartner daarvan overtuigen, maar je komt net even niet op de naam van die vrouwelijke uitvinder, beroemde componiste of moderne choreografe.
Toen ik haar naam las, hoefde ik er niet op te komen wie zij ‘ook alweer’ was. Ik dacht meteen: dat is de auteur van Het Grote Geweldige Vrouwenboek. Ondertitel: De culturele bagage voor iedere vrouw (en de mannen in haar leven). Een boek over – ik citeer, net als hierboven, van het achterplat – vrouwen en cultuur […], met lijstjes, interviews, feiten, weetjes, tip en citaten op het gebied van kunst, literatuur, dans, muziek, filosofie, televisie, film, religie, theater, geschiedenis, fotografie en mode.
Machteld Maris dus. Zij is 12 april overleden, net vijftig jaar. Begin dit jaar ging zij zich slechter voelen en kreeg opeens uitvalsverschijnselen. Slechts zeven weken nadat de oorzaak is gediagnostiseerd, sterft zij aan een hersentumor. In haar In Memoriam in NRC-Handelsblad (20 mei) schrijft Sandra Heerma van Voss: “Haar korte ziekbed was een aaneenschakeling van tegenslagen: elke uitslag was slecht, behandeling was nauwelijks mogelijk.” En ze citeert Maris’ echtgenote Lonne van Mourik Broekman: ‘Je kon niet om Machteld heen. […] Alleen al fysiek: ze was een sprankelende verschijning en ze was lang, 1 meter 90. Ik ontmoette haar toen ik in 1992 lid werd van de Commissie Intree, die de introductieweek voor eerstejaarsstudenten in Amsterdam organiseert. In het begin was ik nog niet zo met haar bezig, al viel ze wel op door haar rake grappen. Twee jaar later heeft ze me met volle overtuiging versierd. Ze overrompelde me – ik had daarvoor alleen maar vriendjes. Ik had toen nooit kunnen vermoeden dat we het 25 jaar zo geweldig zouden hebben samen.”
Er moet maar snel een herdruk van haar al jaren uitverkochte boek (uit 2010) komen. Onder de nieuwe lemma’s mag zeker het hare niet ontbreken.
Machteld Maris (1970-2020)
Neerlandica en freelance historica met een zeer brede opvatting van het vak. Samensteller van Het Grote Geweldige Vrouwenboek met korte biografieën van een brede, internationale selectie markante vrouwen door de eeuwen heen. Sinds 2017 in dienst bij het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG), waarvoor zij in 2018 het Festival van de Opstand organiseert.
Met haar vrouw figureert zij in de tv-documentaire Gay Babyboom, gemaakt door Pim Mookhoek, de biologische vader van hun in 2005 (uit Machteld) en 2008 (uit Lonne) geboren dochters.
