Logboek

Het Logboek (de edities van 2012 t/m najaar 2016 zijn hier niet meer terug te lezen) veranderde 1 januari 2020 weer van een dag- in een Weekboek. Elke week - een enkele keer iets vaker en vaker iets minder - schrijven over wat week maakt. Of zoals ik het tegenwoordig noem: ik ben in mijn leven onderweg om mooie dingen aan te raken. Vanaf juni 2021 zal er minder vaak dan wekelijks een bijdrage te lezen zijn; de schrijftijd gaat op aan boeken die in februari en in oktober 2024 verschijnen.

-----

Voor wie een handvat zoekt: met de pijl rechts van ARCHIEF (zie onderaan deze pagina) ga je terug naar het vorige jaar; met de pijl links vooruit naar het volgende. Handiger echter zijn deze links: daarmee ga je naar de inhoudsopgaven van 202320222021, 2020 (deel 1: A t/m F, deel 2: G t/m Ldeel 3: M t/m R, en deel 4: S t/m Z), 2019 en 2018 en de logboeken van 2017 en (enkele van) najaar 2016.

-----

Dat in het beeld de klok op vijf uur staat, is omdat mijn dag al zolang ik mij herinner, begint rond (en meestal al ruim voor) vijf uur 's morgens, hoe laat het 's avonds ook wordt. Sinds de zomer van 2022 sta ik op om steevast drie uur. Om te schrijven zijn het mijn meest productieve uren van de dag.

Week 20 - 32. Per Olov Enquist

zondag 17 mei 2020

Plotseling kon hij schrijven. Hij had gedacht dat hij het talent om te schrijven weggezopen had. Dat het weg was, voorgoed, maar nu voelde hij dat hij weer als vroeger schreef, het was een wonder. […] Het was een boek over de wederopstanding. En toen hij dat begrepen had en wist dat hij weer kon schrijven, werd hem een ander leven gegeven. Februari 1990. Er zijn sindsdien achttien jaar verstreken. Hij heeft sindsdien geen druppel sterkedrank meer gedronken…

Per Olov Enquist (23 september 1934 – 25 april 2020) was, als criticus, toneelschrijver, scenarist en romancier, een heel grote naam binnen de Zweedse literatuur en zijn werk verscheen in ruim 25 talen. In 1961 verscheen zijn eerste roman. Zijn internationale erkenning dankt hij aan Het bezoek van de lijfarts (1999) en een andere historische roman vergrootte zijn roem nog verder: Blanche en Marie (2004). Maar weinigen konden zo mooi over de liefde schrijven, dacht ik toen ik over zijn overlijden las. Maar bovenal moest ik denken aan Een ander leven (2008), zijn indrukwekkende autobiografische schets van de jaren vóór zijn doorbraak: zijn jeugd (met een diepgelovige moeder), het missen van zijn (jonggestorven) vader – Per Olov was pas een half jaar oud –, zijn destructieve drankzucht en… de wederopstanding, als hij zijn alcoholisme overwint en met dezelfde naam, maar als een andere persoon aan een nieuwe bestaan begint. 





Voor zijn moeder was het opbiechten van zonden – het uitspreken van die van zichzelf en het aanhoren van die van een ander – een belangrijk zaterdags reinigingsritueel. En dus moest ook haar zoon eraan geloven. Om haar liefde niet te verspelen, biechtte hij zonden op die hij helemaal niet beging. Immers, liever liegen dan teleurstellen. 
In Een ander leven past hij deze biechtcultuur toe op zichzelf en is hij ‘het kind’, ‘haar zoon’ en ‘hem’ en nooit zichzelf. Oftewel: altijd een derde persoon, want alleen door afstand te creëren, kon hij het opbiechten van zijn verslaving hanteerbaar maken.

Per Olov Enquist – Christa Widlund-Broer ontleent haar schrijverspseudoniem Anna Enquist aan zijn achternaam –  kreeg door zijn ernstige alcoholverslaving jarenlang geen letter op papier. Pas toen hij in 1990 definitief was afgekickt – kon hij beginnen aan de boeken die de mooiste vormen binnen zijn, niet zo grote oeuvre. Zoals de hierboven genoemde, maar ook Kapitein Nemo’s bibliotheek (1991), waarin hij terugkijkt op zijn verstikkende jongste jaren, die zo bepalend waren voor zijn latere falen en zijn zo moeizame herstel.

Het boek der gelijkenissen (2013) was zijn laatste. Hij kreeg last van zijn hart, in 2016 ook nog een beroerte en het schrijven was voorbij. Een heel grote naam binnen de literatuur, schreef ik al. “Per Olov Enquist is dood. Bedankt voor fantastische leeservaringen, slimme gedachten en inspirerende bijdragen aan het debat”, berichtte de Zweedse minister van Buitenlandse Zaken Ann Linde op de avond van zijn dood aan het Zweedse volk. O ja, het politiek bewustzijn waaraan zij refereert en dat zo sterk doorklinkt in al zijn boeken, heb ik niet eens genoemd.

Archief 2020