zaterdag 14 december 2019
Veel gedoe rond het werk van de Italiaanse kunstenaar Maurizio Cattelan (1960): een getapete banaan. Een echte. Titel: Comedian. Om die ook eens te laten uitglijden over een bananenschil? Waarde van de getapete banaan – nou ja, van het concept: ruim honderdduziend euro.
Een bezoeker at het op een tentoonstelling in Miami getoonde exemplaar op. Zie het hier gebeuren.
Maar… een Nederlandse kunstacademiestudente, Merel Engelman, claimt intussen dat dit idee helemaal niet van Cattelan is, maar van haar; een foto ervan was immers in 2014 al op het web te zien. Maar... met ducttape voorwerpen opplakken deed Cattelan al veel eerder, in de negentiger jaren, dus misschien heeft zij het toch wel weer van hem. Een van zijn 'voorwerpen' was een galeriehouder in Milaan, die een hele dag aan een van zijn tentoonstellingswanden vast zat onder de titel A perfect day.
Cattelan (links) en Engelman (rechts)
De banaan-etende bezoeker in Miami zocht aandacht, de eisende studente wil geld zien. Maar… een idee – een banaan met tape tegen een muur plakken – is toch echt iets anders dan het reproduceren van een kunstwerk, dus veel kans geeft men haar niet.
Eerder dit jaar was er al gedoe over een ander kunstwerk van Cattelans hand: een massief gouden (18 karaats) toilet ter waarde van een miljoen euro. Het werk, getiteld America, was in 2016 te zien in het New-Yorkse Guggenheim-Museum en ook daar mochten bezoekers er daadwerkelijk gebruik van maken, zij het maximaal drie minuten vanwege de enorme vraag. Het stond pas twee dagen in een Brits museum toen het werd gestolen.
Een op een muur geplakte banaan… Een in goud gegoten wc-pot… Veel eerder veroorzaakte hij ophef met een beeld van de paus, getroffen door een meteoriet (La Nona Ora, 1999) en, ook in ons land (Museum Bijmans Van Beuvingen), met een geknielde, biddende Hitler (Him, 2002). Een provocateur dus, die Cattelan, Wil hij daarmee een debat over het wezen van conceptuele kunst verder aanzwengelen? Vast.
Maar hij is toch echt méér dan dat. Kom je in Museum Voorlinden vind je miniatuurliftdeuren die tot maar net boven de enkels reiken in de muur gebouwd. Niks provocatie, maar een spel met realiteitsbeleving. Dat geldt nog meer voor het werk Manhole, eigendom van Boijmans Van Beuningen: een mannetje dat vanuit een gat in de museumvloer de zaal in kijkt.
Deze werken treffen me en vind ik daarom zijn mooiste, maar ik vrees dat Cattelan zal voortleven als de kunstenaar van ‘de grap’: die van die wc-pot en bovenal die van die banaan…
