Logboek

Deze rubriek is maart 2024, na bijna twaalf jaar lang een dagelijkse bijdrage, beëindigd. De edities vanaf 2012 zijn inmiddels niet meer terug te lezen. De komende weken verdwijnen ook de laatste bijdragen, die van 2019. Die zijn nu nog slechts (gedeeltelijk) te raadplegen.

Week 13 - 95. Hoe staan we ervoor?

vrijdag 05 april 2019



Filosoof René ten Bos was twee jaar Denker des Vaderlands. Nu vertrekt hij en is er een nieuw boek van zijn hand, getiteld Extinctie – ‘uitsterven’ dus.

Cor Speksnijders interviewde hem voor de Volkskrant van vorige week donderdag (28 maart). Een paar citaten.

Over de opmars van Thierry Baudet:
‘Kennelijk dringen niet alle alarmistische boodschappen uit de wetenschap door tot maatschappij en politiek. Het klimaat is een complex fenomeen, omgeven door onzekerheden. Baudet maakt gebruik van die complexiteit door te zeggen dat er niets aan de hand is.’

Over het verdwijnen van diersoorten
‘Er voltrekt zich een ecologische catastrofe. Soorten sterven in hoog tempo uit. De vraag is waarom we ons dat nauwelijks aantrekken. Waarom het ons niet raakt. […] Mensen moeten dingen zien. Denk aan de bootvluchtelingen: als een dood kind op het strand aanspoelt, is iedereen geraakt. Van extinctiezijn geen beelden. Mijn boek is een poging om een relatie met extinctie tot stand te brengen, zodat we begrijpen hoe spijtig het is wat op dit moment gaande is. […] We nemen de wereld waar zoals hij nu is. Ik zie een ander platteland dan mijn vader in zijn jeugd en mijn kinderen zullen weer iets anders zien. De norm verandert met de tijd, veranderingen worden niet waargenomen: het shifting baseline syndrome. Dat er minder vogels en minder vissen zijn, vinden we normaal. We vergeten hoe het vroeger was. Ecologisch verlies laat zich wel uitdrukken in cijfers, maar mensen worden moe van wetenschappelijke data. Dat weet iemand als Baudet ook. Hij vindt ze niet interessant, hij negeert ze gewoon.’


Over hoe we ervoor staan:
‘Ik ben optimistisch over veel dingen – in veel opzichten gaat het beter met de mensheid. Ik word ook niet depressief van Thierry Baudet. Maar ik vind pessimisme interessant. Optimisten zijn altijd nare mensen: ze plaatsen een stip op de horizon en willen daarnaartoe. Iemand met twijfels is een spelbederver. In mijn werk zit een sterke anti-utopische tendens. […] Pessimisten schetsen nooit vergezichten. Ze proberen een realistische inschatting van het nu te maken. Ze vinden dat nu beslissingen moeten worden genomen, ook al is de kans groot dat die niet allemaal het gewenste resultaat opleveren. Of het niet zo slecht gaat met de mensheid, is de vraag niet. De vraag is: kunnen we het volhouden? Extinctie is niet iets om optimistisch over te zijn. Het discours in de wetenschap is alarmistisch. Er zijn wetenschappers die zeggen dat de extinctie van dieren ook ons gaat bedreigen. Dat verzin ik niet, daar verbaas ik mij over als filosoof. Ik verbaas mij erover waarom dat niet wordt opgepikt.’

Archief 2019