zaterdag 30 juni 2018
Het NPO Radio 1-programma Stand.nl – lees Standpunt En El – bestaat nog steeds, maar gelukkig in een ver versoberede – lees: beter geregisseerde – vorm. In de jaren dat ik het wel eens voorbij hoorde komen in de auto, sprak het Nederlandse volk waaraan de PVV haar aanhang dankt, zich dikwijls op de volgende wijze over een standpunt uit:
Beller: “Ik ben tegen de stelling.”
Presentator: “Maar waarom bent u ertegen?”
Beller: “…”
Presentator: “De stelling luidt: Nederland is vol. Waarom bent u daartegen?”
Beller: “… Gewoon… Omdat dat zo is.”
Presentator: “Maar waarom is dat zo, volgens u?”
Beller: “Nou… Gewoon… Het is toch zo?”
Ik moest hieraan terugdenken toen ik dit gisteren (donderdag 28 juni) in Trouw las:
“Museum Boijmans Van Beuningen in Rotterdam moet alle posters en het reclamemateriaal met het beeldmerk van de tentoonstelling van het kunstenaarscollectiefGelatin aanpassen of verwijderen. Dat eist de International Anti Racism Group (INARG), omdat een van de kunstenaars erop is afgebeeld met een zwart geschminkt gezicht. […]
Het gewraakte beeldmerk van de expositie is ontworpen door Gelatin zelf. Het bevat zelfportretten van de vier kunstenaars van het Weense collectief. Ze zijn afgebeeld in steeds wisselende grootte en gekleed in een van de 101 naaktpakken die ze hebben ontworpen voor hun tentoonstelling. […] Op het beeldmerk zijn de gezichten van de kunstenaars steeds geschminkt in de kleur van het pak.
Een paar weken geleden kreeg het museum een mail van Gloria Holwerda van INARG, waarin ze erop wees dat het zwart geschminkte gezicht een racistische uiting is. Ze vroeg Boijmans dat detail te verwijderen uit het beeldmerk. De directeur nodigde haar uit voor een bezoek aan de expositie, om te verduidelijken dat van racisme geen sprake is. Sjarel Ex: "Toen we het beeldmerk in de aanloop naar de expositie onder ogen kregen, viel ons uiteraard ook die blackface op. We hebben de kunstenaars gevraagd of ze zich er bewust van waren dat dat tot discussie kon leiden. Dat was zo, maar ze hadden absoluut geen racistische bedoelingen. Wel vonden ze dat zij als zelfkritische, parodiërende en provocerende witte mannen uit Wenen zichzelf wel op een dergelijke karikaturale wijze mogen presenteren."
Ex heeft er begrip voor dat mensen een zwart geschminkt gezicht als beledigend en racistisch kunnen ervaren. "Tijdens het gesprek met mevrouw Holwerda is me ook gebleken wat het voor haar betekent om in een overwegend witte samenleving te leven. Ze voelt dat echt als een last. Maar als we tegemoetkomen aan het bezwaar van INARG, oefenen we censuur uit, ook nog op iets dat niet racistisch is bedoeld. En dat weiger ik. We leven niet in een samenleving waar beelden moeten worden verboden. Het museum is een vrijplaats waar de kunst en kunstenaar zich vrijelijk en waardenvrij moeten kunnen uiten."
De antiracisme-groepering, die sinds 2014 actief is, blijft bij haar eis dat het museum blackface moet verwijderen uit het beeldmerk. Volgens Holwerda staat buiten kijf dat er sprake is van een racistische uiting. De vraag wat er racistisch aan is als er naast het zwarte gezicht ook wit geschminkte gezichten bij zitten, doet ze af als 'dom' en niet ter zake. "Het is racistisch, punt uit." Het argument van het museum dat het geen censuur wil toepassen, vindt ze 'zo gemakkelijk' om aan te voeren." Het museum had als eindverantwoordelijke na de uitleg van de kunstenaars ook kunnen besluiten om wel het uiterlijk van blackface aan te passen, benadrukt ze.
Terug naar Stand.nl, maar nu fictief:
Beller: “Ik ben tegen racistische uitingen .”
Presentator: “Maar dit is niet racistisch.”
Beller: “Het is racistisch, punt uit!”
Presentator: “Wat is er racistisch aan als er naast het zwarte gezicht ook wit geschminkte gezichten bij zitten?”
Beller: “Dat is dom en doet niet ter zake… Zo gemakkelijk.”
Presentator: "..."
Beller: "Het is toch gewoon zo?"
Presentator: "..."
Beller: "Het is gewoon zo. Standpunt En El."
