dinsdag 20 februari 2024
We kunnen het ook anders doen —
Wat zwieriger, nietwaar?
Dit voorbeeld, zeer
Bevattelijk
Vereist geen commentaar
1991
Met anders bedoelt Drs. P anders dan het ollekebolleke, de beroemde versvorm waarover we nog komen te spreken. Het ollekebolleke bestaat uit dactyli (de versvoet - v v, zoals het woord dactylus zelf); het aquarium neigt naar v - v v, maar soms lees je ook gewoon jambes (v -, v -), amfibrachen (v - v) of helemaal geen consequente versvoeten.
Het aquarium begon, in navolging van het ollekebolleke, als achtregelig gedicht, maar evolueerde tot kwintet. Belangrijk: regel 2 en 5 moeten rijmen en regel 4 bestaat uit één woord van vier lettergrepen en dat moet wel consequent als metrum v - v v krijgen. Zoals het woord aquarium zelf dus.
IN DEZE BIJDRAGEN STEEDS AANGEGEVEN ALS - (= BEKLEMTOOND, OOK WEL STIJGING GENOEMD) en v (= ONBEKLEMTOOND, OOK WEL DALING)
Samengevat (volgens het strakste schema):
(1) v – v v | v - v v
(2) v – v v | v - rijmt op regel 5
(3) v – v v
(4) v – v v één woord
(5) v – v v | v - rijmt op regel 2
In de bundel Aquarium staan de kwintetten niet op zichzelf, maar zijn ze onderdeel van (een tiental) verhaaltjes in dichtvorm, waaronder een vervolgverhaal, dat zelf ook weer is opgesplitst in zeven afleveringen. De inleiding is Drs. P’s Verkondiging van zijn verzonnen versvorm.
Hier is iets nieuws en makkelijks
De versvorm die u leest
Geknipt voor u
Onvlijtigen
En simpelen van geest
Het metrum spreekt u vast wel aan
Gewoon, pom pom pom pom
Maar hier komt een
Amphibrachys
Dus denkt u daar wel om?
'Kort-lang-kort-kort,' zo moppert u
'Dat wordt nog een corvee.'
Vooruit zeg, dat
Versvoetige
Daar zit u toch niet mee?
Kantoorgebouw, gymnasium
Gemeentehuis en zo
Ik noem dan nog
Toeristenhok
Ofwel verkeersbureau
Tevoren, verrukkelijk
Aanvallige... u merkt:
De omvang der
Verzameling
Is vrijwel onbeperkt
Slechts één woord dus in regel 4
Met metrum als verplicht
En daaromheen
Vierregelig
De rest van het gedicht
U schrijft maar wat u wilt: het is
Uw eigen tijdverdrijf
Maar - absoluut
Noodzakelijk
Met rijm in 2 en 5
De versvorm dient voor algemeen
Gebruik, zoals u ziet
Waarom de naam
Aquarium
Welnu, waarom ook niet?
Aquarium - het is een soort
Symboolbetiteling
En, slaat op de
Veelsoortigheid
Van 't leven in zo'n ding [*]
Dat is zeer rijk gevarieerd
En traag en ongeremd
Toch zien we met
Verwondering
Dat vrijwel alles zwemt
Een grote vis (lees: regel 4)
Speelt hier een grote rol
Voorts maakt u - liefst
Toepasselijk -
Zijn woonomgeving vol
Welnu, dit was het onderricht
Hierna komt de praktijk
Geef alstublieft
Versvriendelijk
Van interesse blijk
-----
[*}
De versvorm is vijfregelig
Dus het verbaast me niks
Als men met veel
Onnozelheid
Straks spreekt van 'limericks'
