maandag 17 augustus 2020
Vrijuit sprekend sonnet
waarin president Trump zich racistisch uitlaat
Het zwaarbevochten recht vrijuit te spreken
was voor de dissidente nar bedacht,
die reden had te vrezen voor de macht,
niet voor de macht die vrijuit haat wil preken.
De scherpe tong die flirt met provocatie
is het prerogatief van filosofen,
niet van de clown die zich verheven boven
de denkers acht als leider van de natie.
De vrijheid toont zich met vervormd gezicht
als vrijheid zegt dat iedereen de tering
kan krijgen en geen rekenschap aflegt.
Met recht van spreken komt de dure plicht
te luisteren. Een mening vergt fundering.
Niet al wat men mag zeggen moet gezegd.
2019
Er bestaat een bibliofiele uitgave van mijn sonnetten voor de krant, die niet verkocht kan worden omdat de hele oplage nog moet worden gesigneerd. Begin maart arriveerden de dozen bij mijn manager in Nederland, ik zou bij hem langsgaan, maar toen kwam het virus.
Bart Van Aken van de Gentse boekwinkel Paard Van Troje wilde een flinke partij afnemen en toen hij door mijn manager werd gewezen op het probleem, stelde hij een ongebruikelijke oplossing voor. Na een reis van drie dagen is hij gisteren met de cineaste en zijn aanstaande vrouw Ellen Vermeulen in een auto volgeladen met de volledige oplage van de sonnetten plus tien dozen Grand Hotel Europa aangekomen in Genua.
Dat schreef Ilja Leonard Pfeijffer op 13 juni in zijn In Genua-rubriek in NRC-Handelsblad. Inmiddels is Paard van Troje de lage landen weer binnengereden. Met bij zich die fraaie uitgave van Pfeijffers actualiteitssonnetten, zoals die het afgelopen jaar tweewekelijks verschenen in de Boekenbijlage van NRC-Handelsblad. De afgelopen week kreeg ik mijn exemplaar aangereikt.
De afbeelding ervan was hier al te zien en ook nam ik er al twee gedichten uit op: Sonnet in een verkochte taal (27 februari 2019) en Sonnet van de nieuwe zomers (31 juli 2019). Ook het bovenstaande, van 17 juli 2019, staat in deze bundel. Het onderwerp ervan – racisme in de VS – stond onlangs opnieuw centraal, namelijk op 3 juni. Ik plaats het gedicht hieronder, want voor de bibliofiele uitgave met alle sonnetten van 2020 moeten we geduld hebben tot volgend jaar. Het is het wachten meer dan waard.
Vermoord sonnet
waarin George Floyd door politiegeweld om het leven komt
Ik kan van het verpaft, verwaand gewicht
van blank en eigenmachtig welvaartsspek
dat met zijn knie gezag drukt in mijn nek
niet ademen. Ik word met mijn gezicht
op asfalt in de goot gedrukt, waar ik
naar zijn historisch oordeel hoor. Hij houdt
zijn vuist minachtend in zijn zak. Hij snauwt
me af. Zijn knie maakt mij tot slaaf. Ik stik.
We heten allemaal George Floyd zolang
historisch onrecht het verschiet dicteert
en haat zich aan de feiten blijft onttrekken.
Wie ons regeren wil, maakt ons eerst bang
en als de angst ons perspectief regeert,
zet hij in onze naam zijn knie in nekken.
2020
