Gedicht gedacht

 Poëzie is alledaags in de zin dat het voor iedere dag is (Carol Ann Duffy)

Een sinds 2016 dagelijkse en vanaf 1 januari 2020 wekelijkse, maar daarna toch weer iets vakere rubriek met gedichten en gedachten daarover. Het levensmotto blijft: ik ben onderweg om mooie dingen aan te raken.

------

Voor wie een handvat zoekt:
Met de pijl rechts van ARCHIEF (zie onderaan deze pagina) ga je terug naar het vorige jaar;
met de pijl links naar het volgende. Handiger zijn deze links: daarmee ga je naar de 
inhoudsopgaven van 2024-1 (A t/m K) en 2024-2 (L t/m Z), 2023-1 (A t/m K) en 2023-2 (L t/m Z), 
2022-1 (A t/m K), 2022-2 (L t/m Z) 2021-1 (A t/m K), 2021-2 (L t/m Z), 2020-1 
(A t/m K), 2020-2 (L t/m Z), 2019, 20182017 en 2016.

Week 10 - Alex Roeka: Moeder

donderdag 09 maart 2017

[Hier te beluisteren. En hier]

Moeder, kom nog eens praten in mijn droom
Over toen, onverbloemd en zonder schroom
Over hoe het er aan toe ging vroeger bij ons thuis
Wat er broeide in dat huis

Moeder, kom nog eens zitten in uw stoel
Praten over uw verzwegen gevoel
Dat al die drank en herrie helemaal niet uw wereld was
Dat u liever een ander leven had gehad

     Als u komt, maak ik vuur
     Er ligt nog hout zat in de schuur
     Ga niet weg voordat het gloort en alles is gezegd
     Over hoe we elkaar niet zagen in de overvloed
     Hoe uw hart stilaan is doodgebloed

Moeder, ga nog eens staan op het gazon
De duiven koeren nog op het balkon
En uit het huis de zoete klanken van liedjes zwoel en glad
De liefde die u nooit hebt gehad

Moeder, kijk nog eens goed naar uw verloren zoon
De verkleurde rest van een vergeten droom
We zijn inmiddels allebei al zoveel kwijtgeraakt
Dat we voor elkaar zijn vrijgemaakt

     Als u gaat, wacht dan even
     Ik wil u in mijn armen nemen
     Als eerste van u afgedreven, nu dicht tegen u aan
     Om de diepe band te voelen onder al het praten
     En u te kunnen laten gaan

2016


Dit lied van Alex Roeka is een van de zes nominaties voor de Annie M.G. Schmidt-prijs 2016; ze werden deze week bekend. Als de jury de naamgeefster hoog acht, zal dit lied winnen. Ik kom daar morgen op terug, zoals ik ook gisteren en eergisteren mijn rubriek wijdde aan deze prijs voor het beste Nederlandse lied (tekst, muziek en vertolking).

De moeder leeft niet meer, maar komt terug in een droom van haar zoon. Herinneringen aan
hoe het er aan toe ging vroeger bij ons thuis - een slechte periode voor beiden. Er broeide wat in dat huis; er was drank en herrie... De moeder had liever een ander leven gehad, leefde in een wereld die helemaal niet haar wereld was, kampte met verzwegen gevoel, verlangde naar liefde die zij nooit heeft gehad en haar hart is stilaan doodgebloed.

Alex Roeka is een van de dichter-zangers in ons taalgebied die, naar Angelsakstisch voorbeeld, veel gebruik maakt van klankrijm (assonantie); hier door was op gehad te laten rijmen en even op nemen. In deze liedtekst blijft het daarbij en het constante gebruik van gepaarde rijmen legt wel erg veel nadruk op de rijmwoorden. Ik dacht dat ook even bij de zoete klanken van liedjes zwoel en glad. Is, zo vroeg ik mij even af, glad hier alleen gebrukt om op gehad te rijmen? Tot je over de betekenis nadenkt: liefdesliedjes zitten vol clichés; gemeenplaatsen waarin zij niets herkent, want het is de liefde die zij nooit heeft gehad. Wel vaker heeft Alex Roeka aan een enkel woord genoeg: er ligt nog hout zat in de schuur; met dat woord zat (= genoeg) duidt hij zijn Brabantse geboortegrond.

Van de moeder naar de zoon. Hij is
als eerste van haar afgedreven. Met andere woorden: hij ging al vroeg uit huis. Hij moest wel, want ze zagen elkaar niet in de overvloed. Let wel: de overvloed van al dat negatieve. Maar nu, zoveel jaren later, zijn ze - allebei al zoveel kwijtgeraakt- voor elkaar vrijgemaakt. Daardoor is hij in staat haar te vragen: moeder, kom nog eens praten in mijn droom. Als u komt... Maar aan het einde: als u gaat... Letterlijk, maar in de laatste zin ook figuurlijk: om u te kunnen laten gaan.



Archief 2017